NovaBoss - Kiến tạo Doanh chủ tương laihttps://novaboss.vn/uploads/novaboss.png
Mô hình xương cá - Công cụ hiệu quả trong giải quyết vấn đề
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về mô hình xương cá trong giải quyết vấn đề, cách áp dụng và ưu điểm của công cụ này.
Trong hoạt động kinh doanh, giải quyết vấn đề luôn là một phần không thể thiếu. Tuy nhiên, việc tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và đưa ra giải pháp hiệu quả không phải lúc nào cũng dễ dàng. Để giúp cho các nhà quản lý và doanh nhân có thể tiếp cận với giải pháp hiệu quả, mô hình xương cá trong giải quyết vấn đề (fishbone diagram) đã được sử dụng khá phổ biến.Mục lục:
Mô hình xương cá trong giải quyết vấn đề là cách xác định tất cả các nguyên nhân có thể gây ra vấn đề và tập trung phân tích những nguyên nhân này để đưa ra giải pháp. Biểu đồ được vẽ dưới dạng sườn cá, trong đó trục chính là vấn đề cần giải quyết và các xương là các nguyên nhân có thể gây ra vấn đề.
Mô hình xương cá được phát triển bởi Kaoru Ishikawa, một chuyên gia tiên tiến của Nhật Bản về quản lý chất lượng. Ông đã sử dụng công cụ này để hỗ trợ quá trình kiểm soát chất lượng sản phẩm và dịch vụ tại các doanh nghiệp vào những năm 1960.
Với tính hiệu quả và đơn giản trong việc sử dụng, biểu đồ xương cá giải quyết vấn đề đã trở thành một công cụ phổ biến trong việc phân tích và giải quyết vấn đề. Hiện nay, nó được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau như sản xuất, dịch vụ, y tế, giáo dục,...
Mô hình xương cá được phát triển bởi Kaoru Ishikawa
Trục chính của mô hình xương cá là vấn đề cần giải quyết. Ví dụ, nếu bạn muốn giải quyết vấn đề về chất lượng sản phẩm, thì trục chính của biểu đồ sẽ là "Chất lượng sản phẩm".
Các nhóm nguyên nhân chính được xác định dựa trên 6M hoặc 8P (tùy vào mục đích sử dụng) và được đặt tên trên các xương lớn của biểu đồ. Ví dụ, nếu ta sử dụng 6M, thì các nhóm nguyên nhân chính sẽ là: Người (Man), Máy móc (Machine), Quy trình (Method), Vật liệu (Material), Đo lường (Measurement) và Tự nhiên (Mother Nature).
Sau khi đã xác định các nhóm nguyên nhân chính, ta có thể liệt kê các nguyên nhân chi tiết trong mỗi nhóm này và đặt tên trên các xương nhỏ của biểu đồ.
Để vẽ biểu đồ xương cá, ta cần chuẩn bị một bảng vẽ hoặc giấy lớn. Bắt đầu từ trục chính ở giữa, ta sẽ vẽ các xương lớn tương ứng với các nhóm nguyên nhân chính. Tiếp theo, ta sẽ liệt kê các nguyên nhân chi tiết trong mỗi nhóm này và vẽ các xương nhỏ. Cuối cùng, ta sẽ phân tích và đánh giá các nguyên nhân có khả năng cao gây ra vấn đề.
Phương pháp phân loại theo 6M là phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi trong việc xác định và phân tích các nguyên nhân gây ra vấn đề.
Người (Man): Nguyên nhân liên quan đến con người, bao gồm kiến thức, kỹ năng, hành vi và quyết định.
Máy móc (Machine): Nguyên nhân liên quan đến máy móc, thiết bị, công cụ và hệ thống.
Quy trình (Method): Nguyên nhân liên quan đến quy trình sản xuất, dịch vụ hoặc quy trình làm việc.
Vật liệu (Material): Nguyên nhân liên quan đến chất lượng, tính chất và nguồn gốc của vật liệu, hàng hóa.
Đo lường (Measurement): Nguyên nhân liên quan đến các phương pháp đo lường,công cụ đo lường và kỹ thuật đo lường.
Tự nhiên (Mother Nature): Nguyên nhân liên quan đến các yếu tố tự nhiên như thời tiết, môi trường,...
Với phương pháp này, các nhóm nguyên nhân chính sẽ là 6M và được đặt tên trên các xương lớn của biểu đồ. Sau đó, ta sẽ xác định các nguyên nhân chi tiết trong từng nhóm và đặt tên trên các xương nhỏ.
Để đảm bảo tính khách quan và đầy đủ các nguyên nhân có thể gây ra vấn đề, nên tham gia nhiều người có liên quan trong quá trình phân tích và đưa ra giải pháp.
Trong quá trình phân tích, không nên tập trung quá nhiều vào một nhóm nguyên nhân và bỏ qua các nhóm khác. Cần xem xét toàn diện để đảm bảo không bỏ sót các nguyên nhân có thể gây ra vấn đề.
Mô hình xương cá là một công cụ hiệu quả trong giải quyết vấn đề, tuy nhiên không phải là công cụ duy nhất. Nên kết hợp sử dụng nó với các công cụ khác như sơ đồ tư duy (mind map), biểu đồ luồng công việc (flowchart) để đạt được kết quả tốt nhất.
Biểu đồ xương cá trong giải quyết vấn đề giúp xác định các nguyên nhân của vấn đề một cách rõ ràng và liên kết chúng với nhau. Với cấu trúc đơn giản và dễ sử dụng, nó có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất, NovaBoss khuyên bạn nên kết hợp sử dụng nó với các công cụ khác và tham gia nhiều người có liên quan trong quá trình phân tích và đưa ra giải pháp.
